BİZİM İÇİN REKLAM DEĞER ÜRETİRKEN HESAP VEREBİLMEKTİR...

TÜRKİYE’DE YETİŞEN LİMONLAR VE PAZAR YÖNELİMLERİ

Türkiye’de narenciye üretiminde ilk sırada yer alan yerli limon çeşitlerine yeni pazarlar yaratılması bir zorunluluk olarak önümüzde durmaktadır.

Ulusların kültürel karakteristikleri üstüne bu güne dek çok şeyler söylene gelmiştir. Benzetimler ekonomik, sosyal veya psikolojik öngörülerle çözümlense de, sosyolojik olarak ne’liği tartışma konusudur. Toplumsal kimliklerin oluşumunda bulunduğu bölgenin veya coğrafyanın etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Bu konuda sosyolojinin ‘Coğrafyacı’ yaklaşımının temellerini İbn Haldun’da (1332-1406) bulabiliriz. Mukaddime adlı ünlü eserinde dünyayı yedi iklim tipine ayırmış ve her iklim kuşağında yaşayan toplumların karakterini o kuşağın iklimiyle ilişkilendirmiştir.  Ona göre medeniyet kurmaya en elverişli yerler dördüncü kuşak ve onun güney ve kuzey sınırlarıdır.  İbn Haldun’a göre “Coğrafya kaderdir”.  İkinci coğrafyacı determinist Montesquieu (1689-1755)’dur. ‘Kanunların Ruhu Üzerine’ adlı kitabında toplumsal olgu ve olayların arkasında yatan nedenleri coğrafya ile ilişkilendirmiştir. Ona göre; sıcak ülkelerin insanları zevke, hazza, eğlenceye çok düşkün ve tembelliğe eğilimlidir. Kuzeye gidildikçe ise insanların erdemli ve çalışkan oldukları söylemiştir. Bu noktada Le Play,  Edmond Demolins ve Karl Ritter’ida unutmamak gerek. Sonuç olarak coğrafyanın sert, soğuk, çetin olması ile düz, sıcak, verimli topraklar olması üretim ve kültür üretmede farklı sonuçlar doğurduğu bir gerçek.

Anavatanı Himalaya Dağları’nın güney etekleri olan limon da mutfak kültürü olarak hemen her ülkede kendine yer edinmiş bir durumda. Ama tabii Akdeniz ülkeleri kadar değil. Hindistan’dan Orta Doğu’ya ticaret yoluyla geldiği tahmin edilen limonun Mezopotamya’ya girişi M.Ö.3000’li yıllara denk geliyor. Bugün özellikle limonun ılıman iklime sahip ülkelerde kültürel yetiştiriciliği yapılıyor. Anadolu da yüzyıllardır limona ev sahipliği yapan yerlerden biri ve limon ılıman iklim kuşağında bulunan Türkiye’nin Akdeniz bölgesinin sembolü ürünlerden.

Limonun vazgeçilemezliğini ortaya koyan en iyi örnek sanırım Rusya ile 2015 yılında yaşanan uçak krizi. Gıda ve tarım ürünlerine uygulanan ambargo ile sektör ciddi anlamda bir açmazla karşı karşıya kaldı. Düne kadar sorunsuz ihracat yapılan pazarı bir anda kaybettik. Bu noktada ambargo konulmayan ürünler limon, greyfurt, nar ve kabaktı. Rusya’nın alternatif pazarlarda limon ihtiyacını karşılamama olasılığını göze alamaması limonun ne kadar değerli ve önemli olduğunun açık göstergesidir.

Limon ve Faydaları

Limon (Citrus) ise turunçgiller ailesinin en faydalı ve en popüler üyesidir. Doğu Himalaya’lardan dünyaya yayılmıştır. Limon içerdiği kimyasallar ve yüksek oranda C vitamini deposudur. Güçlü bir antioksidan olan limon içeriği, anti-kanserojen olarak kabul edilmektedir. Limonun insan vücuduna bugün bilinen yirmi beş tane faydasından bahsedilmektedir. Bunlardan en dikkat çekenleri ise güçlü bir tansiyon düşürücü, idrar sökücü, ateş düşürücü özelliklerinin yanında stres gidericidir.  Limon aynı zamanda vücut içi yağların denetimini sağladığı için kalp damar tıkanıklığının önüne geçer. Limon ayrıca sindirim sistemi elemanları üzerinde de etkin bir rol oynar. Sindirim sisteminin temizlenmesini sağlayarak, mikrop üremesini engelleyen limon iştah açarken aynı zamanda metabolizmayı hızlandırmaktadır.  Dikkat çeken başka bir özelliği ise tam bir obezite düşmanı olan limon; metabolizmayı hızlandırıcı etkisiyle zayıflamaya yardımcı olurken, yorgunluğu da gidermektedir. Bu son özelliği ile son dönemlerde bilimsel araştırmaların odağındadır. Bu konudaki bilimsel ve popüler yayınlar limon satışlarına ciddi ve kalıcı etki yapmaktadır. Hedef pazarlarımızdaki tüketicilerin bu noktalarda yoğun enforme edilmesi Türk limon çeşitlerimizin markalaşmasına zemin hazırlaması açısından önemli gelişmelerdir.

Türkiye’de yetiştirilen limon çeşitleri

Türkiye’de yetiştirilen limon çeşitlerine baktığımızda ise en çok dikkat çekenler ise ekolojik seçiciliği de olan Lamas limonudur. Sadece Erdemli-Silifke bölgesinde yetişen bu çeşit; meyvesi orta büyüklükte, silindirik, boyun halkalı ve belirgin memelidir. Meyve kabuğu sarı renkli üstün tat ve kokuya sahip sulu bir limon cinsidir, formu düzgün ve parlaktır. En kaliteli limon çeşidimiz olan Lamas; uygun koşullarda dokuz ay depolanabilmesi onu diğer rakiplerinden segment olarak ayırmaktadır.  Markalaşmaya uygun olan bir diğer çeşidimiz olan Erdonat ise erkenci çeşittir. En çok Doğu Akdeniz bölgesinde yetişen Erdonat yaklaşık 450 bin ton üretimle dünya lideriyiz. Uzun ve silindirik formu, meme başının yana yatık olması, düzgün meyve kabuğu dikkat çeken özelliğidir. Parlak, açık yeşil rengi az çekirdek sayısı ve eti yeşilimsi sarı renktedir. Erkenci bir tür olması ile depolamaya elverişli değildir. Bu özellik değerini negatif etkileyen bir unsur olarak algılanmamalıdır. Çünkü erkenci özelliği ile pazarda eylül-aralık aylarında ihracat için aranan bir üründür. Yarattığı katma değer açısından üzerinde çalışılması ve düşünülmesi gereken Erdonat narenciye ihracatımızda önemli bir değerdir. Diğer limon çeşitlerimiz ise; İtalyan Memeli Kara limon (Demre Dikensiz), Kütdiken, Kıbrıs Limonu, Mayer, Misket (Mojito gibi kokteyl ve içeceklerin yapımında tüketilir.), Molla Mehmet (Mersinde yaygındır).  Erdemli Lamas limonu ve Ortaca’da yetişen limonların ise coğrafi işaretli ürünler bağlamında değerlendirilmesi gereken ürünlerimizdir.

Coğrafi işaret ürün olması açısından Erdemli Lamas limonu ve Ortaca limonu avantajlı bir konuma sahiptir. Bu iki üründe kendi içinde özel tad ve aromaya sahip olmaları markalaşma ve konumlandırmaya daha uygun görünmektedirler.

Dünya ve Türkiye’de Limon Pazarı

Dünyanın en büyük limon üreticilerinde 10. Sırada olan ülkemiz rekolte bakımından değişkenlik gösterse de yıllık 750 ile 475 bin ton limon üretmektedir. Hindistan 3 milyon ton ile dünya lideridir. İlk on ise sırasıyla Çin (1.668.000 ton), Brezilya ((1.600.000 ton), Amerika Birleşik Devletleri, Meksika, İspanya (880.000 ton), Nijerya (707.000 ton), İran (648.000 ton), dir. Verilerin farklılık göstermesi bölgesel kuraklık, yağış miktarlarına ve hastalıklara göre değişkenlik göstermektedir. Limon ihracatında Türkiye açık ara önde olmasına rağmen Meksika bizi takip eden rakip ülkedir. Nasıl ki BDT ile olan lojistik avantajımız varsa Meksika’nında kıta Amerika’sına lojistik avantajı vardır. İhracat rakamlarına baktığımızda ise en çok katma değer yaratan narenciye ürünümüz olması limon çeşitlerimizin marka olarak konumlandırmasında en avantajlı ürünümüz olduğu bir gerçektir. Yarattığı katma değer ile türk limonları ister içki kültüründe isterse de yemeklik olarak dünyanın vazgeçemediği, her yemek kültüründe kendine yer edinen ender narenciye çeşididir.

Satış sorunu olmayan limonlarımızın coğrafi işaretle’de güçlendirerek ona yeni alanlar ve pazarlar açmamız bir zorunluluk olarak önümüzde durmaktadır. Gelişen coğrafi ürünler pazarı için ürün sürekliliği, tedarik zinciri, dayanımı ve izlenebilirliği ile daha bakir pazarlarda katma değeri yüksek ürünler segmentine konumlanmalıdır.